ĐÌNH PHẤN DŨNG
(Di tích Lịch sử cấp thành phố)
Đình Phấn Dũng thuộc phường Anh Dũng, quận Dương Kinh, thành phố Hải Phòng, nằm cách trung tâm thành phố khoảng 6 km về phía Nam. Đây là công trình kiến trúc, văn hóa tín ngưỡng, nhằm gìn giữ thuần phong mỹ tục của quê hương, tri ân những người có công với dân, với nước.
Đình Phấn Dũng thờ vị Thành Hoàng Nam Hải Đại Vương, tên húy là Phạm Hải, hiển thánh đời Hùng Duệ Vương, giữ chức Đô Đài thiên quan. Ngài có công giúp vua chống chúa Thục; đối với nhân dân, Phạm Hải có công đắp đê chống nạn lụt lớn và trừ dịch bệnh. Khi ngài mất, được nhân dân rước bài vị về thờ phụng tại đình.
Công trình được khởi dựng vào năm Tự Đức 22 (1869). Trên thanh câu đầu tòa trung đường còn ghi dòng chữ Hán: “Tự Đức nhị thập, nhị niên mai nguyệt, cốc nhật, lương thời, Tuế thứ Kỷ Tỵ niên Quý Đông, sơ bát nhật thụ tru thượng lương”. Như vậy, vào năm Tự Đức 22, đặt chồng nóc khánh thành tòa trung đường. Đình xưa có quy mô, kiến trúc khá đồ sộ, mặt bằng kiểu “tiền nhất hậu đinh”, kết cấu bộ khung chịu lực bằng gỗ lim, mái kiểu chéo đao tàu góc. Hai bên đình có nhà tả vu, hữu vu. Nghi môn đình xây kiểu cột đồng trụ, hai bên có tả môn, hữu môn. Phía trước sân đình là hồ bán nguyệt, xung quanh có nhiều cây cổ thụ, tỏa bóng mát, sum suê.
Năm 1947, đình bị tiêu thổ kháng chiến, toàn bộ mái ngói của đình bị dỡ để địch không có nơi trú ngụ. Năm 1962, phần khung gỗ còn lại của 5 gian đình ngoài, tiếp tục bị tháo dỡ, lấy vật liệu làm các công trình công cộng. Đình chỉ còn lại khung gỗ của tòa trung đường và hậu cung. Một thời gian sau, nhân dân đã lợp tạm phần kiến trúc này bằng tôn để chống nắng, che mưa.
Trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo, năm 2011, đình được nhân dân đóng góp công, của phục dựng lại 5 gian tiền đường bằng vật liệu bê tông, cốt thép. Tháng 9/2013, đình Phấn Dũng được nhân dân long trọng tổ chức lễ khánh thành.
Di tích hiện còn lưu giữ, bảo tồn được một số di vật, cổ vật: 4 bản sắc phong do các vị vua triều Nguyễn phong tặng, kỷ thờ 02 chiếc, tượng thờ và một số đại tự, câu đối.
Hàng năm, cứ xuân, thu, nhị kỳ dân làng lại long trọng tổ chức cúng tế Thành hoàng. Lễ hội thường được tổ chức vào các ngày: 6/2 lễ tế xuân; 10/4 lễ thánh hóa; 10/8 lễ thánh đản. Vào những ngày này, người dân địa phương hội tụ về đây, cùng nhau sinh hoạt văn hóa tâm linh, cầu cho mọi sự bình an “mưa thuận, gió hòa, nhân khang vật thịnh”, mùa màng bội thu. Sau phần lễ là phần hội, thường tổ chức các trò chơi dân gian như: đi cầu thùm, đánh đu, chơi cờ người, kéo co, đấu vật,… Lễ hội tại đình Phấn Dũng là nét văn hóa truyền thống cần được duy trì và phát huy.
Ngày 17 tháng 01 năm 2014, Uỷ ban nhân dân thành phố ra quyết định số 228-QĐ/UBND công nhận đình Phấn Dũng, phường Anh Dũng, quận Dương Kinh là Di tích Lịch sử cấp thành phố.