Hệ thống Cơ sở dữ liệu điện tử - Lịch sử Đảng bộ Thành Phố Hải Phòng

MIẾU AN ĐÀ

A^- A⁺

MIẾU AN ĐÀ

(Di tích Lịch sử Văn hóa cấp thành phố)

Miếu An Đà thuộc phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng. Di tích nằm cận kề trung tâm thành phố, hệ thống đường đi đến rất thuận tiện; nằm ở khu vực gần với các di tích đẹp và cổ kính như: Đình - chùa Phụng Pháp, Đình - Chùa Đông Khê. Nhân dân địa phương thường gọi miếu An Đà với tấm lòng kính trọng và tự hào là miếu cổ An Đà. Ngoài ra người dân địa phương và nhân dân quanh vùng còn gọi miếu An Đà với cái tên gần gũi, thành kính là đền Hai Bà, tức là ngôi đền thờ hai vị Thánh Mẫu: một vị là tuỳ tướng của Nữ tướng Lê Chân, một vị là Hoàng phi thời Hậu Lê.

An Đà trước đây là thôn Đà Cụ, xã An Biên, tổng Đông Khê, huyện An Dương, tỉnh Hải Dương. Năm 1909 được thành lập một làng mới và có tên là An Đà. Tên An Đà được lấy và ghép từ tên địa phương cũ thôn Đà Cụ với xã An Biên. Xã An Biên là vùng đất có từ rất xa xưa gần với tên tuổi và sự nghiệp của bà Nữ tướng Lê Chân trong cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng đánh đuổi bọn giặc Đông Hán năm 40 sau công nguyên. Nữ tướng Lê Chân đã trở thành Thánh Mẫu và là Thành Hoàng của làng An Biên. Trước năm 1945 xã An Đà có một đình, một chùa, một miếu song do sự thăng trầm của lịch sử hiện nay địa phương chỉ còn một miếu và một chùa. Trong đó, di tích miếu cổ An Đà nằm ngay trên đường dạo ven hồ An Biên, nằm cách chùa không xa, gần Đài Tưởng niệm các các Anh hùng Liệt sỹ của thành phố.

Miếu An Đà có mặt bằng kiến trúc chữ đinh (J), gồm ba gian tiền bái và hai gian hậu cung. Nhà đại bái mới được tôn tạo năm 1997. Tuy mới được phụng dựng nhưng tòa đại bái miếu An Đà làm theo thức nhà cổ truyền “chồng diêm nóc các, hai tầng tám mái chéo đao tàu góc”; mái lợp ngói mũi. Mặt trước trên cổ diêm đắp ba chữ Hán: “Song liệt miếu” nghĩa là miếu thờ hai vị Thánh bậc liệt nữ. Hai mặt bên toà đại bái dựng hệ thống cột nối liền với hai nhà giải vũ: Tả vu, hữu vu, mỗi nhà ba gian, kết cấu bộ vì kiểu “quá giang, giá chiêng thước thợ”. Giải vũ xây đầu hồi bít đốc, trụ đấu hồi văn, mái lợp ngói mũi. Tòa hậu cung (cung cấm) làm hai gian theo chiều sâu về phía sau, khung chịu lực gồm hai bộ vì, phía trước miếu có thêm phần mái hiên mái chảy lợp ngói mũi xuôi về phía trước. Toà đại bái làm sát với hậu cung. Trong khuôn viên miếu An Đà còn có nhiều cây cổ thụ xanh tốt, nhất là cây hoa đại cổ thụ có tuổi đời khoảng trên 400 năm.

Mặc dù, trải qua thăng trầm lịch sử, song di tích miếu An Đà vẫn còn lưu giữ được một số những di vật, cổ vật có giá trị về lịch sử văn hoá và nghệ thuật, như: Câu đối được tạo tác vào mùa thu năm 1919, niên hiệu vua Khải Định nhà Nguyễn; Nhang án có niên đại tạo tác đầu thế kỷ 20; Long đình được tạo tác đầu thế kỷ 20; Bài vị có niên đại cuối thế kỷ 18; Khám và thần tượng 02 bộ được tạo tác vào đầu thế kỷ 20; đặc biệt còn lưu giữ được 05 sắc phong của triều vua Nguyễn ban tặng cho hai vị Thánh, cụ thể: Sắc phong vua Thành Thái nguyên niên (1889); của vua Duy Tân năm Thứ ba (1909), năm Thứ năm (1912); trong đó vua Khải Định năm Thứ 9 (1924) có hai lần sắc phong cho Nguyễn Thị Kim “Đương Cảnh Thành Hoàng Hiển Thánh Tôn Thần”; “Tĩnh hậu Thượng đẳng thần”.

Do vậy, miếu An Đà là ngôi miếu cổ, nằm trên mảnh đất hàm chứa giá trị lịch sử có từ hai ngàn năm. Hiện nay ngôi miếu được trùng tu, tôn tạo rất khang trang và uy nghi, cùng với cảnh quan của khu hồ An Biên, khu vực đài tưởng niệm liệt sỹ của thành phố và những công trình di tích lịch sử văn hoá nằm ven hồ như: chùa An Đà, đình chùa Phụng Pháp, chùa Đông Khê...Trong đó, miếu An Đà đã và đang trở thành địa điểm thu hút khách du lịch tham quan về cội nguồn lịch sử và văn hoá tâm linh của thành phố Hải Phòng, góp phần khẳng định cho những giá trị lịch sử văn hoá có từ rất xa xưa của thành phố với nhân dân và khách thập phương. Trước năm 1945, dân làng An Đà, An Biên thường tổ chức lễ hội vào tháng giêng và tháng 10 âm lịch, cụ thể như: ngày 14, 15 và 16 tháng giêng, trong lễ hội có rước, có tổ chức các trò chơi dân gian như vật, đu, hát ca trù tổ chức giao lưu hàng tổng; ngày 11, 12 và ngày 13 tháng 10, là ngày Thánh Hoàng phi hoá, trong lễ hội có hát ca trù. Ngày nay nhân dân địa phương đang từng bước khôi phục những nét đẹp văn hoá lễ hội truyền thống xưa. Ngoài ra các ngày tuần tiết, sóc, vọng và các dịp lễ cổ truyền nhân dân trong và ngoài địa phương đến dâng hương chiêm bái tại miếu rất đông.