ĐÌNH
AN LẠC
(di tích lịch sử cấp thành phố năm 2015)
Đình
An Lạc tọa lạc tại số 902 đường Tôn Đức Thắng, phường Sở Dầu, quận Hồng Bàng,
thành phố Hải Phòng. Đây là một di tích lịch sử – văn hóa quan trọng, gắn liền
với truyền thống yêu nước và tín ngưỡng dân gian của người dân địa phương.
An
Lạc vốn là làng cổ của huyện An Dương, phủ Kinh Môn, trấn Hải Dương xưa. Khi
xưa làng có tên gọi là An Chân. Từ năm 1925, làng An Chân đổi tên thành An Lạc.
Tương truyền đình, chùa An Lạc xây dựng từ thời nhà Trần (1226 – 1400), thiết kế
theo lối “tiền thánh hậu Phật”. Việc
phối hợp thờ Thánh và Phật theo mô hình ‘tiền Thánh hậu Phật’ là đặc trưng của
nhiều ngôi đình – chùa Bắc Bộ, thể hiện tính bao dung trong tín ngưỡng dân gian
Việt Nam, đồng thời phản ánh tư tưởng cộng đồng, gắn kết dân – thần – Phật
trong không gian làng xã. Giai đoạn 1885 – 1895, công trình được trùng tu lại.
Đây là nơi tôn thờ cụ Nguyễn Quý, người có công lập làng An Chân; phối thờ cùng
hai vị danh tướng nhà Trần là Trình Vinh và Nguyễn Túc. Tương truyền là hai vị
tướng có công giúp Trần Hưng Đạo đánh giặc Nguyên Mông trên sông Bạch Đằng.
Đình,
chùa An Lạc từng là cơ sở cách mạng của Đảng. Những năm trước Cách mạng Tháng
8, đồng chí Nguyễn Đức Cảnh, Bí thư đầu tiên của Thành ủy Hải Phòng và đồng chí
Nguyễn Công Hoà – cán bộ Thành uỷ chọn nơi đây là cơ sở hoạt động, chỉ đạo các
cuộc đấu tranh của công nhân Sở Dầu, công nhân Nhà máy xi măng, Xưởng ca-rông Hải
Phòng, Đây cũng là địa điểm tập hợp lực lượng đấu tranh, giành chính quyền ở
huyện An Dương trong cuộc khởi nghĩa, giành chính quyền năm 1945. Trong kháng
chiến chống thực dân Pháp, di tích lịch sử này là nơi tập hợp, đóng quân của tự
vệ khu 1 chuẩn bị tập kích Sở Dầu, ga Thượng Lý. Những năm đế quốc Mỹ ném bom
phá hoại miền Bắc, công trình bị tàn phá. Năm 1994, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng
người dân phường Sở Dầu, UBND thành phố cho phép xây dựng lại chùa An Lạc trên
khuôn viên cũ. Ngày nay, chùa An Lạc là toà điện Phật bố cục theo kiểu chữ
Đinh, gồm 3 gian tiền đường, 2 gian hậu cung. Tòa tiền đường xây dựng 2 tầng 8
mái. Mái lợp ngói vảy rồng rêu phong cổ kính, phần chồng diềm lắp kính. Đình An
Lạc gồm 5 gian, quay hướng Nam. Năm 1999, đình, chùa An Lạc được xếp hạng di
tích lịch sử cách mạng kháng chiến cấp thành phố. Nơi đây thu hút đông đảo người
dân trong vùng và du khách xa gần, đặc biệt là học sinh tìm hiểu về giai đoạn đấu
tranh cách mạng hào hùng của quân và dân quận Hồng Bàng.
Đình
An Lạc hiện nay được xây dựng trên khuôn viên rộng khoảng 2.598 m², với kiến
trúc truyền thống gồm 5 gian quay hướng Nam. Cổng Tam quan kiêm gác chuông được
thiết kế theo kiểu mái đao tầng lớp, tạo nên vẻ uy nghi và cổ kính.
Hàng
năm, vào ngày 13 tháng 2 âm lịch, đình An Lạc tổ chức lễ hội truyền thống để tưởng
nhớ các vị công thần và cầu mong quốc thái dân an. Lễ hội bao gồm các nghi thức
tế lễ, dâng hương và các hoạt động văn hóa dân gian, thu hút đông đảo người dân
và du khách tham gia. Lễ hội đình, chùa An Lạc, ngoài ý nghĩa gắn với ngày văn
hoá của vị Thành Hoàng, tưởng nhớ vị tướng thời nhà Trần có công đánh giặc bảo
vệ đất nước, còn thể hiện tinh thần thượng võ của dân tộc, sự gắn kết cộng đồng.
Đình An Lạc là địa chỉ giáo dục truyền thống, đạo lý “uống nước nhớ nguồn”,
truyền thống “ăn quả nhớ người trồng cây” của dân tộc đến các thế hệ mai sau.
Với
những giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt, ngày 24 tháng 9 năm 2015, Ủy ban
nhân dân thành phố Hải Phòng đã ra quyết định xếp hạng đình An Lạc là di tích lịch
sử cấp thành phố./.