ĐÌNH CHUNG MỸ
(Di tích Lịch sử cấp quốc gia)
Đình Chung Mỹ thuộc xã Trung Hà, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng. Đây là công trình văn hóa tâm linh của người dân địa phương, tôn thờ người có công với dân với nước.
Theo truyền thuyết lưu truyền của người dân địa phương và một số thư tịch cổ như sắc phong, bia ký.., đình Chung Mỹ là đài tưởng niệm – nơi tôn thờ danh tướng Hưng Trí Vương thời nhà Trần (1226 – 1400). Ngài là con thứ năm của Hưng Đạo Vương. Ông đã anh dũng cùng cha Hưng Đạo Vương chỉ huy binh lính, đánh tan quân Nguyên – Mông trên dòng sông Bạch Đằng. Sau chiến tranh, dưới sự chỉ đạo của ông, Nhân dân Chung Mỹ đã ra sức hàn gắn lại vết thương chiến tranh, vươn lên xây dựng cuộc sống thanh bình, truyền lại cho hậu thế. Hưng Trí Vương là tấm gương sáng về lòng yêu nước, thương dân. Sau khi mất, dân làng lập đền thờ, các đời đều có sắc phong.
Đình Chung Mỹ được xây dựng trên khu đất cao ráo, thoáng đãng, xung quanh có nhiều hồ nước bao bọc. Đình quay hướng Đông, đón gió từ biển thổi vào. Theo các bậc cao niên, đình được thay đổi địa điểm 3 lần. Công trình cũ, gồm 5 gian tiền đường và 3 gian hậu cung, được làm hoàn toàn bằng gỗ lim, xung quanh có tường bao. Phía trước có hai tòa giải vũ. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp (1946 – 1954), giặc Pháp đã đóng đồn bốt ở đây, sau đó hủy hoại gần như toàn bộ công trình, chỉ còn lại 3 gian hậu cung. Sau này, Nhân dân Chung Mỹ dựng thêm 3 gian tiền đường, làm nơi tưởng niệm thờ cúng Thành hoàng. Đình mới, cấu trúc chữ đinh đơn giản, gồm 3 gian tiền đường và 3 gian hậu cung. Phía trước là một sân rộng nối liền với ao đình. Mái lợp ngói mũi hài nhỏ, rêu phong cổ kính, tường và hồi đốc xây bằng gạch chắc khỏe. Đây là công trình có kết cấu khung gỗ chịu lực, bởi sự liên kết các vì kèo, do các hàng xà theo hai chiều dọc ngang.
Trong phong trào tổng khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945, đình Chung Mỹ là trụ sở của Tổng bộ Việt Minh tổng Kinh Triều, huyện Thủy Nguyên. Công trình vinh dự được chứng kiến không khí hào hùng của quần chúng cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng vinh quang. Di tích là một trong những địa chỉ đỏ, có giá trị ở mảnh đất Thủy Nguyên giàu đẹp, anh hùng.
Trải qua thời gian, các di vật, cổ vật còn lại tại đình: Long đình, nhang án gỗ, kiệu bát cống, khám mờ, tượng Đức thánh Trần Trí Vương, câu đối, bát bửu, quán tẩy, bia đá, chiêng đồng…
Lễ hội truyền thống tại đình Chung Mỹ: Ngày 1 tháng Chạp, lễ tất niên; Ngày 9 tháng Giêng, ngày thánh hóa; ngày 20/8, lễ cơm mới, đồng thời là ngày giỗ thánh phụ - Đức Trần Hưng Đạo. Hội làng được kéo dài từ ngày 9 đến hết ngày 12 tháng Giêng (âm lịch) hàng năm.
Ngày 15 tháng 10 năm 1994, Bộ Trưởng Bộ Văn hóa Thông tin ra Quyết định số 2754-QĐ/BT công nhận đình Chung Mỹ là Di tích Lịch sử cấp quốc gia.