CHÙA CHỬ KHÊ (Bảo Khánh tự)
(Di tích lịch sử kháng chiến)
-------------

Chùa Chử Khê nằm trên địa bàn xã Hùng Thắng, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng, còn có tên chữ là Bảo Khánh – chiếc khánh quý, một báu vật của nhà Phật. Chùa được xây dựng từ thời Lê, Mạc, khoảng cuối thế kỷ XVI. Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, nhất là thời kỳ thực dân Pháp xâm lược, chùa đã bị hủy hoại. Tháng 12/1996, nhân dân trong và ngoài địa phương Chử Khê đã góp công, góp của, phục dựng lại ngôi chùa khang trang, to đẹp như ngày nay.
Ngay những ngày đầu chống Pháp, chùa Chử Khê đã là một cơ sở lớn để các lực lượng dân quân, tự vệ của huyện Tiên lãng và xã Hùng Thắng tập luyện. Hướng ứng lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch góp công, góp của cho kháng chiến, năm 1947 chùa Chử Khê đã hiến bảo vật của mình là quả chuông đồng nặng 120 kg cho nhà nước để đúc, rèn vũ khí đánh địch. Tại đây, tháng 7/1947 Liên Tỉnh ủy Hải Kiến đã tổ chức hội nghị cán bộ toàn tỉnh, quán triệt nghị quyết Hội nghị Trung ương họp tháng 4/1947.
Cuối năm 1947, thực hiện chủ trương tiêu thổ kháng chiến, nhà chùa đã chặt hạ cây cao, cây cổ thụ xẻ gỗ cho du kích; giao ruộng vườn cho anh em du kích tăng gia lấy lương thực, thực phẩm nuôi quân sẵn sàng chiến đấu. Trong chùa, hầm bí mật được đào để cất giấu vũ khí, tài liệu và bảo vệ cán bộ khi cần thiết. Quanh chùa là hào lũy, hầm chông, cạm bẫy sẵn sàng tiêu diệt giặc. Đặc biệt, nhà sư trụ trì chùa là Thích Thanh Quất cũng trở thành một du kích trung kiên trong lực lượng vũ trang địa phương.
Trong trận phá càn của nhân dân xã Hùng Thắng ngày 25/2/1948 chống lại gần 1000 quân Pháp cùng ca nô, thuyền máy, đại bác, máy bay; chùa Chử Khê đã trở thành trận địa thép của du kích và đội tuyên truyền vũ trang của huyện. Lực lượng ta đã bẻ gẫy nhiều đợt tấn công của kẻ thù. Trong trận quyết chiến chống càn, nhà sư Thích Thanh Quất đã tham gia chiến đấu rất dũng cảm và anh dũng hy sinh. Tấm gương hy sinh vì nước, vì đạo của ông còn để lại mãi trong lòng người dân và tăng ni, phật tử sau này.
Giai đoạn từ năm 1951-1954, chùa Chử Khê là cơ sở tập kết của các đơn vị bộ đội C25, C61, C331 và C295 của tỉnh đội Kiến An, cũng là nơi dừng chân của đại đội Hùng Thắng của huyện để chuẩn bị vào công phá tiêu diệt các đồn bốt trong vùng hậu cứ địch; nhất là trận đánh vào sân bay Cát Bi; góp phần quan trọng vào chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử.
Trong chống Mỹ, giai đoạn 1965-1968, chùa Chử Khê đã trở thành kho chứa đạn của bộ đội bảo vệ bờ biển Vinh Quang và phòng không của huyện; góp phần quan trọng vào chiến công bắn cháy tàu chiến, bắn rơi máy bay Mỹ của lực lượng vũ trang huyện Tiên Lãng.
Trong hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, chùa Chử Khê đã hóa thân thành một cơ sở kháng chiến kiên cường, một pháo đài chiến đấu oanh liệt chống kẻ thù xâm lược. Những chiến tích tại ngôi chùa còn lưu truyền mãi trong lòng người dân; góp phần làm nên những mốc son lớn trong những trang vàng truyền thống của đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang xã Hùng Thắng và huyện Tiên Lãng – Danh hiệu cao quý nhà nước trao tặng địa phương năm 1998.
Chùa Chử Khê đã được Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng xếp hạng Di tích cấp thành phố tại Quyết định số 177-QĐ/UB ngày 28/01/2005.