ĐỀN DƯƠNG ÁO
(Di tích Lịch sử Văn hoá cấp thành phố)
Đền Dương Áo thuộc địa phận thôn Dương Áo, xã Hùng Thắng, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng. Di tích nằm cách trung tâm thành phố khoảng 34 km.
Đền Dương Áo thờ vị thiên thần Hà Bạc (Hà Bá) thượng đẳng tôn thần, húy là Hà. Theo “Trát” ghi chép thần tích của xã Dương Áo năm Tự Đức thứ 19 (1866) có ghi: “Nguyên bản xã có bến đò ngang, vào thời Đoan Khánh (1505 - 1509), Nhân dân đông đúc, thường qua Nghi Dương sinh sống làm ăn, lấy bến này làm hành trình, nếu có gặp sóng gió ắt có nạn lật thuyền, mỗi năm thường có nhiều lần như vậy. Thường nghe lời tục rằng cầu thần sông tất được cứu giải. Vị Bạc Hà này là con Lạc Long Quân tức xưa kia thuộc số 50 người con xuống biển theo cha, được phong làm thủy thần một phương, có thể cứu giải tai nạn, thế nên người bản xã qua sông gặp sóng gió thì cầu Ngài bèn linh ứng, nên thiết lập đền thờ ở mạn Bắc tại chỗ bến sông mà phụng sự Ngài. Đến năm Cảnh Hưng thứ 44 (1743), có đợt xếp hạng thứ bậc các thần, dân bản bèn xin vua bao phong cho thần vào ngày 26 tháng 10 năm Cảnh Hưng thứ 44 (1743), nay sắc phong vẫn còn”. Trải qua các đời, Ngài đều linh hiển nên các triều đại phong kiến Việt Nam ban tặng sắc phong, cho phép dân xã Dương Áo được hương hỏa phụng thờ ngài.
Đền Dương Áo được khởi dựng từ lâu đời, thời nhà Lê, triều Đoan Khánh (1505 - 1509), công trình được dựng gần bến sông Văn Úc, nơi có bến đò ngang - Nghi Dương (nay là phà Dương Áo). Năm 2007, đền được được tân tạo trên nền cũ, đền có hướng mặt tiền Tây Bắc, có kiến trúc chữ đinh (J), gồm 3 gian tiền đường và 2 gian hậu cung.
Hiện nay, đền Dương Áo còn bảo tồn được một số hiện vật: Tượng vị thần Hà Bạc, có niên đại cuối thế kỷ XIX, long ngai, 02 bát hương phù lãng, đại tự, đôi câu đối… Sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng: Ngày 20 tháng Giêng: Lễ đầu năm; Ngày 24, 25 tháng 11: Lễ hội truyền thống.
Di tích đền Dương Áo là công trình văn hóa, tâm linh lâu đời của người dân địa phương, tôn thờ vị thần hộ mệnh của cộng đồng. Đền là nơi sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng lâu đời và có giá trị lịch sử, gắn bó mật thiết với đất và con người Dương Áo.
Căn cứ vào những giá trị về lịch sử nêu trên, đền Dương Áo đã được Ủy ban nhân dân thành phố xếp hạng di tích Lịch sử cấp thành phố (Quyết định số 3738/QĐ-UBND, ngày 09/12/2020).