ĐỊA ĐIỂM CƠ QUAN GIAO THÔNG QUỐC TẾ
CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM THỜI KỲ 1930-1931
(Di tích lịch sử cách mạng)
Di tích này hiện nằm ở địa chỉ số nhà 174/ngõ 172, phố Lê Lợi, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng. cơ quan giao thông quốc tế của Đảng thời kỳ 1930-1931 nằm trong hệ thống trụ sở, trạm giao thông nhận và chuyển giao tài liệu, sách báo cách mạng của Quốc tế Cộng sản từ nước ngoài về Việt Nam qua Cảng Hải Phòng.
Với vị trí địa lý của mình, Hải Phòng có một vị trí đặc biệt trong lịch sử cách mạng Việt Nam những năm 1920-1930. Nhiệm vụ hết sức nặng nề. Hải Phòng phải trở thành “cửa mở”, một bàn đạp, nơi đứng chân ban đầu trong toàn bộ kế hoạch truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin vào Việt Nam. Sự tiếp nhận và truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin vào Việt Nam qua Cảng Hải Phòng đã góp phần tạo ra yếu tố cơ bản cho việc thành lập chính Đảng vô sản và Nhà nước liên minh công nông đầu tiên ở Đông Nam Á.
Xác định: Việc liên lạc được với nhân dân, với Đảng, với Quốc tế Cộng sản là việc khởi đầu của mọi hoạt động cách mạng; Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc còn nói: “Việc liên lạc là việc quan trọng bậc nhất trong công tác cách mạng vì nó quyết định sự thống nhất chỉ huy, sự phân phối lực lượng và do đó đảm bảo thắng lợi”. Di tích cách mạng số 174/172, phố Lê Lợi, quận Ngô Quyền nằm trong hệ thống các trạm giao thông liên lạc với quốc tế do những cán bộ tiền bối của Đảng ta như: Nguyễn Lương Bằng, Lý Hồng Nhật… tổ chức và duy trì hoạt động đã góp phần làm tròn sứ mệnh quan trọng đó.
Chiến sỹ giao thông đầu tiên được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc chọn và giao nhiệm vụ về Hải Phòng tổ chức trạm giao thông quốc tế là đồng chí Nguyễn Lương Bằng. Đồng chí Nguyễn Lương Bằng đã gây dựng được cơ sở trong số công nhân Việt Nam trên tàu buôn của Pháp chạy đường Mácxây – Hoàng Tân (Nhật Bản) ghé qua Hải Phòng và đường Hải Phòng - Quảng Châu – Thượng Hải. Ngoài ra đồng chí còn bắt liên lạc với anh em trên tàu Trường Giang, chuyên chạy đường Thượng Hải – Hồng Kông – Hải Phòng.
Tiếp sau đồng chí Nguyễn Lương Bằng, các đồng chí Cao Bá Thịnh, Lý Hồng Nhật, Trần Văn Ban, Hà Văn Nhớn đã được cử về phụ trách trạm giao thông quốc tế Hải Phòng. Với vai trò đầu mối giao thông quốc tế của Đảng, Hải Phòng đã cung cấp cho hệ thống này nhiều trụ sở, trạm giao thông liên lạc như:
- Trạm 14, ngõ Gạo (nay là phố Lý Thường Kiệt) – nơi đồng chí Nguyễn Lương bằng đặc trách năm 1926, chuyển cuốn “Đường Kách mệnh” về nước năm 1927.
- Trạm nhà 26, ngõ Cát Dài, nay là phố Trần Tế Xương (ngõ Tam Thuật cũ) nơi năm 1928 đồng chí Nguyễn Lương Bằng từ Sài Gòn trở ra đặt trạm giao thông nhận tài liệu từ Trung Quốc về qua các tàu Liêm Châu-Xphanh.
- Nhà số 80 Cầu Đất, quán Chân Mỹ Lầu của đồng chí Hoàng Đình Dốc.
- Nhà số 157C, phố Lê Lợi, gác 2, tên phố cũ là Bengich, nay là số nhà 174/ngõ 172, phố Lê Lợi, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng. Đây là cơ quan liên lạc với Quốc tế Cộng sản; được đồng chí Lý Hồng Nhật giao cho đồng chí Lê Văn Hiền chịu trách nhiệm liên lạc với cơ sở của Đảng ở dưới các tàu cập cảng Hải Phòng. Các tài liệu nhận về thường là các chỉ thị, tạp chí của Quốc tế Cộng sản, thư từ, báo Nhân đạo của Đảng Cộng sản Pháp. Địa chỉ này cũng là nơi tác phẩm “Đường Kách mệnh” đầu tiên về đến Việt Nam. Cũng tại nhà gác 2, số 174/172 Lê Lợi này, vào tháng 4/1930 đồng chí Trần Phú từ Liên Xô đi tàu Giăng đuy puy của Hồng Kông về đến Hải Phòng đã nghỉ lại tại đây.
Với các giá trị mà di tích hàm chứa, nhà số 174/ngõ 172, phố Lê Lợi, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng đã được Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng công nhận là Di tích Lịch sử……. tại Quyết định số …..