ĐÌNH VÀ CHÙA KIỀU TRUNG
(Di tích Lịch sử Văn hóa cấp thành phố)
Đình, chùa Kiều Trung là tên gọi theo địa danh thôn làng thuộc xã Hồng Thái, huyện An Dương, Hải Phòng. Đây là hai công trình văn hóa – tín ngưỡng gắn bó lâu dài với người dân nơi đây.
Đình làng tọa lạc trên mảnh đất cao ráo, bằng phẳng, ven con đường giao thông nối liền các xóm dân cư. Với diện tích tổng thể 900 mét vuông bao gồm công trình kiến trúc, sân lát gạch, vườn cây cổ thụ tạo khu vực cảnh qua sinh động. Đình có bố cục mặt bằng chữ Đinh gồm 5 gian tiền đình, 2 gian hậu cung. Mặt chính của ngôi đình trước kia quay hướng Tây Nam, nay được điều chỉnh sang hướng Đông Nam cho phù hợp với quy hoạch giao thông hiện nay. Nhìn từ chính diện, đình có thế vững chãi bởi 3 gian kiến trúc trung tâm và 2 gian hồi bên xây cất theo lối tường hồi bít đốc, hai mặt tường xây ngoài nhiệm vụ tạo sự cân đối của mặt tiền ngôi đình, trong kết cấu còn có nhiệm vụ nâng đỡ bộ mái đao của ngôi đình. Nóc mái được gia công phục chế bằng vật liệu mới (xi măng, cốt thép) rất chắc chắn.
Đình Kiều Trung thờ 3 vị thần: Cao Sơn Đại Vương, Tứ Dương Hầu Phạm Tử Nghi, Vị Hương Hỏa - Thành hoàng. Cả ba vị Thành hoàng đều được thờ bằng tượng gỗ và long ngai. Các di vật còn được bảo tồn tại đình gồm có:
- Nghi vật thờ 3 vị Thành hoàng
- Sắc phong
- Đại tự
- Nhang án
- Bát biểu
- Trang trí cửa võng
- Bát hương. Ngoài ra, tại đình có cây gạo ta cổ thụ độ tuổi > 1200 năm cần được bảo vệ cùng các di tích khác tại đình Kiêu Trung này.
Theo lệ cũ truyền lại, làng mở hội vào Xuân thu nhị kỳ, nghĩa là vào 15/02 âm lịch và 14/9 mùa thu. Dân làng rước lễ vật là những sản phảm nông nghiệp như thóc, kết thành bó to cùng những lễ vật chế biến từ gạo nếp bánh dày, bánh chưng dâng lên các vị thành hoàng. Làng còn treo giải cho thanh niên thi đấu vật, võ, chọi gà, cờ tướng, hát dân ca qua hình thức giao duyên nam nữ… thu hút được đông đảo thanh niên, phụ nữ, cụ già, trẻ nhỏ.
Chùa Kiều Trung tọa lạc trên mảnh đất phong quang, sát bãi sa bồi cổ của sông Lạch Tray, mặt chính của ngôi chùa quay hướng Tây Nam. Qua khảo sát, Chùa vẫn thờ tự 3 vị sư tổ gắn liền với quá trình tồn tại là Vị sư tổ Non Động, Giác Linh và vị Tổ Tây. Chùa Kiều Trung vừa được hoàn thành tu tạo sau 4 năm có quy mô rộng rãi gồm Toà tam bảo, gian thờ các vị sư tổ. Một phần của mặt bằng của gian nhà thờ giành cho việc lễ tết, tiếp khách.
Các di vật đáng quan tâm tại chùa chính là tượng Phật, tượng Mẫu, tượng Đức ông, tượng sư tổ, Ban tam tòa thánh mẫu, bia ký, nhang án gỗ… Lễ hội của chùa được Nhân dân ghi nhớ tổ chức vào ngày 26 tháng giêng hàng năm, nhân giỗ các vị sư tổ có công khai sáng ngôi chùa, thu hút Nhân dân ở các làng xã lân cận tới tham dự thắp hương, dâng lễ, cúng phật trong 2 ngày. Xuất phát từ tấm lòng gắn bó lịch sử - truyền thống quê hương, Nhân dân địa phương đã cùng nhau đoàn kết nhất trí giữ gìn bảo vệ Đình – Chùa địa phương, thể hiện trong việc tu bổ tôn tạo hai công trình, dưới sự chỉ đạo của chính quyền địa phương nơi đây.
Căn cứ vào những giá trị nổi bật nêu trên, Ủy ban Nhân dân thành phố đã xếp hạng đình và chùa Kiều Trung là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp thành phố (Quyết định số 243/QĐ-UBND ngày 09/02/2007).