ĐÌNH – CHÙA DỰC LIỄN
(Di tích Lịch sử Văn hóa cấp thành phố)
Đình – chùa Dực Liễn thuộc xã Thủy Sơn, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng. Sau đợt trùng tù, tôn tạo, di tích đã trở thành điểm sinh hoạt văn hóa tâm linh của Nhân dân địa phương.
Theo thần phả, đình thờ ba anh em họ Trịnh: Trịnh Thao (anh cả), Trịnh Thám và Trịnh Mon. Các ông là người có công lớn giúp vua Hùng Duệ Vương đánh đuổi quân Thục ra khỏi bờ cõi. Sau khi mất, ba ông được dân làng lập đền thờ phụng.
Đình – chùa Dực Liễn tọa lạc trên khu đất bằng phẳng, rộng rãi, nằm sát đường lên triền núi Sơn Đào, cách đường giao thông khoảng 1km . Di tích hướng Đông Nam.
Trải qua thời gian, đình Dực Liễn được tu tạo hai lần vào các năm: 1993, 2000. Bố cục mặt kiểu chữ đinh, truyền thống gồm 3 gian tiền đường, kết cấu vì nóc mái, kiểu chồng rường đốc thước. Khung chịu lực gồm 3 thanh gỗ, đặt so le trên thanh rường lớn, nối đầu cột cái với đầu cột quân phía ngoài. Đình được tu tạo kỹ lưỡng kết hợp giữa vật liệu cổ truyền gạch, ngói, gỗ, đá với kỹ thuật xây dựng mới, xi măng, sắt, thép… Cùng với việc tu tạo ngôi đình, Nhân dân còn lập nhà bia, theo lối hai tầng, tám mái, mục đích lưu danh công đức của dân làng và quý khách thập phương, hưởng ứng công việc trọng đại của làng xã.
Chùa Dực Liễn có tên chữ “Sùng Đức tự”, được xây dựng từ thời Lê Trung Hưng, thế kỷ XVIII. Sau gần hai thế kỷ tồn tại, do ảnh hưởng của thiên nhiên và hai cuộc chiến tranh vừa qua, ngôi chùa làng Dực Liễn bị hư hại nặng. Với quyết tâm giữ gìn, bảo vệ di sản văn hóa của tổ tiên để lại, cùng với việc trùng tu, tôn tạo ngôi đình, ngôi chùa thờ Phật của địa phương cũng được tiến hành sửa chữa trong thời gian này (1993-1998). Chùa có bố cục mặt chữ đinh, kết cấu vì nóc mái theo lối “thượng kẻ - hậu bẩy”. Có thanh kẻ lớn cong hình cổ ngỗng. Kiến trúc là sự kết hợp giữa vật liệu truyền thống và công nghệ mới. So với kiến trúc ngôi đình, ngôi chùa cao, rộng hơn. Phía hồi bên kia là bàn thờ mẫu. Phần chuôi vồ gồm 3 vì gỗ, có trang trí các lớp cửa võng, đục, chạm công phu, sơn thếp, rực rỡ của nghệ thuật thời Nguyễn, cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX.
Các di vật đáng quan tâm tại đình Dực Liễn: Tượng Thành hoàng, sắc phong, sập thờ, bát bửu chấp kích… Tại chùa còn bảo lưu được một số di vật: Tượng phật, bia đá, bát hương…
Lễ hội truyền thống: Từ 11 đến 13 tháng Giêng được coi là ngày hội làng. Dân làng có lệ rước thánh tượng cùng bài vị của hai vị trung đẳng thần và thượng đẳng thần ở trên núi Sơn Đào về đình mở hội. Lễ hội đình – chùa Dực Liễn từ lâu đã đi vào ký ức Nhân dân trong sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng cầu cho dân khang, vật thịnh.
Ngày 21 tháng 11 năm 2002, Uỷ ban Nhân dân thành phố ra Quyết định số 2848-QĐ/UBND công nhận đình – chùa Dực Liễn là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp thành phố.