MIẾU THỦY TÚ
(Di tích Lịch sử cấp quốc gia)
Miếu Thủy Tú thuộc xã Thủy Đường, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng. Đây là một công trình kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng có giá trị lịch sử, kiến trúc nghệ thuật của Nhân dân xã Thủy Đường.
Miếu Thủy Tú thờ Phạm Nghiêm (người anh thứ hai trong 4 anh em họ Phạm) làm Thành hoàng. Năm 981, giặc Tống kéo quân sang xâm lược nước ta theo đường sông Bạch Đằng. Vua Lê Hoàn trực tiếp cầm quân đi dẹp giặc. Nghe tin quân đội nhà vua hành quân qua địa phận Thủy Đường, bốn anh em họ Phạm đi vận động dân làng nấu nước, nấu cơm chờ đón. Lê Hoàn vô cùng cảm kích và hỏi các bô lão về kế đánh giặc. Dân làng bèn tiến cử bốn anh em họ Phạm, phò vua đánh giặc. Nhờ có tài thao lược, cả bốn người đều được làm tướng, chỉ huy các cánh quân trong chiến dịch Bạch Đằng và lập công lớn, được vua ban thưởng. Sau khi bốn anh em lần lượt qua đời, để ghi nhớ công ơn của các ngài, Nhân dân trang Thủy Đường lập miếu thờ phụng.
Khởi thủy, miếu cũ chỉ là ngôi nhà nhỏ, trong trí nhớ của các cụ cao niên, miếu gồm 2 tòa, 5 gian, 4 mái. Mái đắp hình rồng, phượng ở vị trí hai đầu. Hai bên dựng hai tòa giải vũ, 3 gian thoáng mát – nơi nghỉ ngơi sau buổi trồng rau, cấy lúa của người dân địa phương. Miếu Thủy Tú hiện nay, được dựng trên khu đất rộng gần hai mẫu và cao hơn ruộng vườn 2m. Phía sau sân là kiến trúc chính gồm hai tòa miếu trong (hậu cung) và miếu ngoài (tiền đường), chạy song song theo hình chữ nhị. Hai tòa nhà có độ cao bằng nhau và có bờ dải đắp bằng vôi vữa trên cùng một mặt phẳng, đều không có trang trí. Đầu nhà xây theo kiểu “bổ trụ giật tam cấp” tạo cho kiến trúc có dáng khỏe, bề thế và vững chắc. Miếu quay hướng Đông Nam, được xây dựng từ cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX (thời Nguyễn).
Một số di vật, cổ vật được bảo lưu tại miếu Thủy Tú đều mang phong cách nghệ thuật giữa thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX như: Tượng Thành hoàng Phạm Nghiêm, kiệu bát cống, khám mờ…
Lệ chính tại miếu Thủy Tú vào các ngày: Ngày 9/3, lễ kỳ phúc; 27 tháng Giêng, ngày khánh hạ và ngày thánh hóa. Sau khi lễ xong, phần hội gồm các trò chơi: đánh cờ, đấu vật, đu tiên, hát ca trù…
Ngày 20 tháng 12 năm 1991, Bộ Trưởng Bộ Văn hóa, Thông tin và Thể thao ra Quyết định số 2307-QĐ/BT công nhận miếu Thủy Tú là Di tích Lịch sử cấp quốc gia.