ĐÌNH TÌNH XUYÊN
(Di tích Lịch sử cấp thành phố)
Đình Tình Xuyên nằm trên địa bàn làng Đông Ninh 2, xã Tiên Minh, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng, cách trung tâm thành phố Hải Phòng khoảng 28 km.
Đình Tình Xuyên là công trình tâm linh, tín ngưỡng quan trọng của người dân thôn Đông Ninh 2, xã Tiên Minh. Đình tôn thờ 4 vị thần làm Thành hoàng làng: Tạ Huy Thân, Tạ Ả Láng, Tạ Đoan Dung, Lý Soa Kỳ.
Ba vị Tạ Huy Thân, Tạ Ả Láng, Tạ Đoan Dung là ba chị em ruột con của ông Tạ Thùy quan lang thời Đông Hán. Khi Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa, ba chị em họ Tạ đã dẫn đầu 2000 chiến binh về hội quân, được Trưng Nữ Vương phong tước công chúa Nội thị tả hữu, được cùng bộ tham mưu bàn việc quân cơ, trực tiếp chỉ huy các trận đánh. Trưng nữ vương đã phong chức tước cho ba nữ tướng họ Tạ, đồng thời cho về quê nhà để xây dựng đồn trú biên phòng, chiêu nạp dân, khai hoang phục hóa… góp phần mở mang bờ cõi. Năm 42 nhà Đông Hán phái Mã Viện đem quân đàn áp cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Ba nữ tướng đã dũng cảm đánh giặc bảo vệ đất nước. Tuy nhiên, cuộc khởi nghĩa bị thất bại, ba nữ Tướng lui về quê cũ cự giặc và hy sinh tại quê nhà.
Lý Soa Kỳ là một danh tướng nổi tiếng được vua Lê Đại Hành phong tước Điện tiền Đô chỉ huy sứ đại tướng quân thống lĩnh ba quân đánh đuổi quân Tống xâm lược.
Đình Tình Xuyên được khởi dựng từ lâu đời, muộn nhất từ niên hiệu Tự Đức thứ 6 (1853) thờ ba vị công chúa; niên hiệu Duy Tân thứ 3 (1909) thờ phụng vị Lý Soa Kỳ. Năm 1947 đình bị tiêu thổ kháng chiến. Năm 2016 chính quyền và Nhân dân địa phương khôi phục lại đình như hiện nay.
Đình Tứ Xuyên xưa được làm bằng gỗ lim, mái lợp ngói, bố cục kiến trúc chữ Đinh với 3 gian 2 chái tiền tế và 2 gian hậu cung. Hiện tại đình còn lưu giữ một số di vật tiêu biểu như: 04 pho tượng Thành hoàng, một số đạo sắc phong, đại tự, câu đối, bát bửu, kiệu long đình…
Sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng trong những năm gần đây được tổ chức vào ngày 25, 26 tháng 8 âm lịch (ngày hiển thánh của 3 vị công chúa). Đình Tình Xuyên là nơi chứng kiến đời sống thăng trầm của cộng đồng và cả những năm tháng lịch sử đấu tranh anh dũng để bảo vệ quê hương, đất nước trước thực dân Pháp xâm lược. Đồng thời, đây là nơi sinh hoạt văn hóa, tâm linh của người dân địa phương, góp phần xây dựng tình đoàn kết gắn bó, xây dựng quê hương đất nước, giàu đẹp.
Với những giá trị về mặt lịch sử, văn hóa, UBND thành phố Hải Phòng đã công nhận đình Tình Xuyên là di tích Lịch sử cấp thành phố (Quyết định số 3740/QĐ-UBND ngày 09/12/2020).