ĐÌNH LÀNG AN BẢO
(Di tích Lịch sử cấp thành phố)
Đình làng An Bảo (tên nôm là đình Gạo) thuộc xã Hiệp Hòa, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. Đình nằm cách trung tâm thành phố khoảng 48 km.
Đình làng An Bảo thờ 5 ngài thành hoàng:
Hai ngài Sùng Hy Thái tử và Chinh Lang việt quân không rõ sự tích
Ba ngài Đông Chinh Vương tên húy là Lực, sinh ngày 1/3; Võ Đức Vương tên húy là Cập, sinh ngày 8/1; Dực Thánh Vương tên húy là Phó, sinh ngày 15/3 đều là con vua Lý Thái Tổ có công dẹp giặc Chiêm Thành, Chân Nạp. Khi dẹp xong quân giặc, vua sai ba ngài đi tuần thú các nơi, về đến tổng Oai Nỗ thấy thế đất đẹp các ngài hạ trại đóng quân, cho dân đi mở đất, sau đó cả ba ngài đều hóa ở đây vào ngày 15/8. Vua Lý biết tin đã sai quan Quốc Sư về ban cho các làng trong tổng Oai Nỗ 100 quan tiền để mua đất lập miếu thờ ba ngài.
Những năm kháng chiến chống thực dân Pháp (1949-1953), đình làng An Bảo là nơi hoạt động bí mật của Ủy ban kháng chiến hành chính, dưới nền hậu cung đình được các chiến sĩ bộ đội đào một hệ thống hầm bí mật để cất giấu tài liệu, vũ khí và ẩn ấp. Năm 1951, quân Pháp mở một trận càn vào làng An Bảo, bộ độ địa phương và dân quân du kích phải rút lui xuống hầm. Quân địch tràn vào làng lục soát, tra hỏi, phát hiện ra hầm bí mật và đã bắn phá hoàn toàn hậu cung. Tại sân đình, một đồng chí đã bị chúng sát hại.
Đình làng An Bảo được khởi dựng năm 1922 và giữ được kiến trúc nguyên vẹn cho đến nay, ban đầu có bố cục theo chữ Đinh với năm gian bái đường và hai gian hậu cung, hệ thống khung chịu lực làm bằng gỗ lim. Năm 1951 thực dân Pháp đã bắn phá hoàn toàn hậu cung. Năm 1954-1957 đình được sử dụng làm cửa hàng thực phẩm của Hợp tác xã. Năm 1990, đình làm nhà văn hóa thôn. Năm 2015 chính quyền và Nhân dân địa phương đã tu bổ lại và có bố cục theo kiểu chữ Nhị như hiện nay.
Hiện nay, đình làng An Bảo còn lưu giữ một số di vật, cổ vật: 02 long ngai, 02 bài vị, bảng văn đều bằng chất liệu gỗ sơn son thếp vàng, 01 sắc phong, hộp sắc, mâm bịch, đài quả… Hầu hết số hiện vật trên mang niên đại từ thế kỷ XVIII đến thế kỷ XX.
Sinh hoạt tín ngưỡng, đình làng An Bảo duy trì tổ chức lễ hội truyền thống vào ngày 15, 16 tháng 11 và các ngày sự lệ theo như truyền thống. Trong các ngày lễ hội, dân làng tổ chức các hoạt động, trò chơi như: đấu vật, chọi gà, đập niêu, cờ tướng…
Đình làng An Bảo là công trình kiến trúc văn hóa tâm linh có giá trị lịch sử tiêu biểu. Ngoài những đặc trưng về kiến trúc nghệ thuật, tôn thờ 5 vị Thành hoàng làng, đình còn là nơi ghi dấu nhiều sự kiện quan trọng, minh chứng về những năm tháng hào hùng của ông cha trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược. Đình làng An Bảo là “địa chỉ đỏ” chân thực nhất cho việc giáo dục truyền thống yêu nước, đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” của ông cha cho các thế hệ ngày nay.
Với những giá trị của đình làng An Bảo, Ủy ban nhân dân thành phố đã ra Quyết định số 3114/QĐ-UBND ngày 09/10/2020 xếp hạng đình làng An Bảo là Di tích Lịch sử cấp thành phố.