|
Nghệ sĩ Hoàng Anh sinh năm 1927 tại thành phố Vinh (Nghệ An) trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật sân khấu. Còn nhỏ, ông học tại Vinh, sau đó theo cha mẹ ra Thanh Hóa lập nghiệp. Năm 13 tuổi, theo học lớp diễn viên đồng ấu của đoàn cải lương Tấn Dương Đài tại thị xã Thanh Hóa, vừa học vừa biểu diễn. Ông nhanh chóng thành công trong một số vai diễn như Quan Công, Tào Tháo, Ngũ Tử Tư, được khán giả và bạn bè đồng nghiệp thừa nhận.
Sau Cách mạng tháng Tám nặm 1945, Hoàng Anh trở về quê hương làm diễn viên cho đoàn văn công Hoàn Châu.
Năm 1948, ông gia nhập quân đội, là chiến sĩ của Trung đoàn 103 Hà Tĩnh. Năm 1950, ông được chuyển về đoàn ca kịch “Chiến sĩ” của Đại đoàn 304, đi biểu diễn phục vụ dân công và bộ đội tại quân khu IV. Năm 1954, Hoàng Anh chuyển sang Liên đoàn ca kịch cải lương khu VI.
Năm 1955, ông tham gia tiếp quản thành phố Hải Phòng, được giao nhiệm vụ tổ chức Đoàn cải lương Phương Đông với 4 đoàn cải lương (Phượng Hoàng, Kim Thành, Kim Phượng, Lương Việt Hồng) hợp lại (sau này đổi tên là Đoàn cải lương Hải Phòng); được bổ nhiệm Phó trưởng đoàn, trực tiếp chỉ đạo nghệ thuật, đạo diễn, kiêm diễn viên. Các vở diễn có nội dung không lành mạnh trước đây (sướt mướt, bi lụy, chuyện tình dang dở, dao găm súng lục) dần được thay bằng những vở diễn có tính tư tưởng, chất lượng nghệ thuật cao do Hoàng Anh tìm chọn kịch bản và dàn dựng như vở: “Tiền và nghĩa”, “Bà mẹ bên sông Hồng”, “Hội sóng Bạch Đằng”, “Kêu cứu”, “Truy ngư”. Hoạt động của sân khấu Hải Phòng sau giải phóng đã gây được dư luận tốt trong giới sân khấu miền Bắc cũng nhờ một phần công đóng góp của ông.
Với sự chăm lo, dìu dắt của nghệ sỹ Hoàng Anh, nhiều thế hệ diễn viên của đoàn cải lương Hải Phòng như Minh Nghĩa, Phi Nga, Thanh Tùng, Duyên Kính, Hồng Căn, Ngọc Thơ, Tố Hoàn, Thu Huyền đã trưởng thành, nhiều người đạt các danh hiệu nghệ sĩ xuất sắc, nghệ sĩ ưu tú.
Trong sinh hoạt đời thường, ông sống bình dị, khiêm tốn, gắn bó, chan hòa với nhân dân ở khu phố của mình, ở những nơi đoàn lưu diễn; được mọi người yêu mến, kính trọng. Trong nghệ thuật, ông luôn quan tâm đến nhu cầu thưởng thức của quần chúng, lối diễn của ông điêu luyện mà dễ đi vào công chúng. Đại chúng mà không tầm thường, đáp ứng nhu cầu của quần chúng mà không hạ thấp nghệ thuật xuống sự tùy tiện, rẻ tiền. Đó là cái tài và cũng là đạo đức nghề nghiệp của ông.
Nghệ sĩ Hoàng Anh thuộc lớp diễn viên nhà nòi. Vốn liếng của ông về ca kịch dân tộc khá dồi dào. Trưởng thành từ kháng chiến chống Pháp, tiếp nhận nhanh cái mới trong sự ảnh hưởng của sân khấu cách mạng Liên Xô – Trung Quốc qua các lớp bồi dưỡng chuyên môn ngắn ngày nên ông có thể chuyển tải nghệ thuật cách mạng tới các tầng lớp nhân dân.
Trong cuộc đời làm nghệ thuật, Hoàng Anh từng tham gia hàng trăm vai diễn. Dù vai chính hay vai phụ ông đều cần mẫn tìm tòi khai thác tâm lý, cá tính, những nét độc đáo của nhân vật, tạo sự hấp dẫn, cuốn hút. Những nhân vật như: Mạnh Lương trong vở “Đả Mạnh Lương”; ông Hàn Nhân trong vở “Tiền và nghĩa”; cụ Hoàn trong vở “Bà mẹ sông Hồng”; cụ Sáu phim “Câu chuyện làng Dừa” do Hoàng Anh đóng để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả.
Cuộc sống vật chất của Hoàng Anh thời kỳ bao cấp đơn sơ, giản dị, đầy khó khăn, thiếu thốn. Với bảy người con, hai vợ chồng đều là nghệ sĩ, phải đi lưu diễn liên tục nên nhiều lúc vợ chồng ông phải gửi con về Hà Nội cho ông bà ngoại nuôi hộ. Hoàng Anh lao vào nghiên cứu kịch bản, dựng vở cho Đoàn cải lương Hải Phòng. Ông biên soạn giáo án giảng dạy để đào tạo các thế hệ diễn viên. Đoàn cải lương chuẩn bị đi diễn ở đâu là ông phải đến địa phương đó chuẩn bị tiền trạm, bởi khắp thành phố người ta đều quen thuộc ông qua các vai diễn nổi tiếng. Uy tín của ông thuận tiện cho việc giao dịch.
Năm 1983, nghệ sĩ Hoàng Anh, một tài năng của sân khấu cải lương Hải Phòng, đã ra đi ở tuổi 56, tại rạp hát Đại Quan do căn bệnh xuất huyết não, trong lúc ông còn tràn đầy niềm đam mê nghề nghiệp và biết bao dự định, để lại lòng kính yêu của đồng nghiệp, học trò, khán giả thành phố Cảng.
Để ghi nhận những cống hiến và tài năng nghệ thuật trong hoạt động cách mạng và nghệ thuật, nghệ sỹ Hoàng Anh đã được trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương kháng chiến chống Pháp hạng Nhì, Huân chương kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Nhất, Huy chương Chiến sĩ văn hóa; Bằng khen đạo diễn vở “Kêu cứu” (Hội diễn sân khấu toàn quốc năm 1962); Huy chương vàng vai Săm trong vở “Hòn Đất”, Danh hiệu nghệ sĩ ưu tú năm 1988.
Năm 1997, Nhà nước truy tặng ông danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”.
|