|
Nguyễn Sơn Hà nguyên quán ở làng Phượng Cách, phủ Quốc Oai, nay thuộc tỉnh Hà Tây, sinh quán ở Hà Nội, nhưng hoạt động công kỹ nghệ, chính trị, xã hội, văn hóa chủ yếu ở Hải Phòng.
Xuất thân trong một gia đình nghèo, có tinh thần dân tộc. Cha và em trai, em gái đều tham gia chống Pháp đô hộ. Kế thừa truyền thống gia đình, lại là người có ý chí, giàu nghị lực, khi còn ít tuổi, Nguyễn Sơn Hà đến Hải Phòng làm công cho hãng sơn Xô-va Cốt-tuy (Sauvage Cottu). Tuy là kế toán, nhưng ông đã kín đáo, khéo léo học kỹ nghệ pha chế sơn của hãng. Năm 22 tuổi, ông xin thôi việc, thí nghiệm sản xuất thử sơn. Trình độ văn hóa, ngoại ngữ không đáp ứng yêu cầu nghiên cứu sáng chế, ông đã kiên trì học hỏi, vượt mọi thử thách, khó khăn chế tạo được sơn mang tên Rê-dit-tăng-cô (Résitenco) nổi tiếng không thua kém sơn ngoại thời ấy. Sản phẩm ngày một nhiều chủng loại như Resitenco 3 để sơn khung xe đạp, sơn Đuy-rô-lắc để sơn vỏ ô tô...
Mặc dù bị thực dân Pháp chèn ép, nhưng vì chất lượng sơn tốt, giá thành hạ, chủ hãng lại áp dụng nhiều thủ thuật kinh doanh khéo léo và đặc biệt giữ chữ “tín” trong sản xuất kinh doanh nên hãng sơn của Nguyễn Sơn Hà ngày càng phát đạt. Nguyên nhân thành công của Nguyễn Sơn Hà còn do gia đình ông nổi tiếng về hoạt động văn hóa như tham gia đóng góp cho các tổ chức từ thiện, cứu giúp đồng bào nghèo khổ, vận nạn. Ông bà đều là sáng lập viên hoặc yếu nhân của các tổ chức Ánh sáng, Trí tri, Truyền bá Quốc ngữ, Cứu tế của Hải Phòng...
Sau khi Nhật đảo chính Pháp, nhà công kỹ nghệ Nguyễn Sơn Hà được Nhật mời ra làm Phó thị trưởng thành phố Hải Phòng cùng luật sư Vũ Trọng Khánh giữ chức Thị trưởng. Ông đã lợi dụng địa vị hợp pháp để tổ chức cứu đói khi phát xít Nhật gây nạn đói khủng khiếp năm Ất Dậu. Với cương vị Hội trưởng Hội truyền bá Quốc ngữ Hải Phòng, ông đã góp phần củng cố phát triển phong trào ở Hải Phòng và vận động kỹ sư Nguyễn Xiển xây dựng phong trào này ở tỉnh Kiến An.
Sau cách mạng thành công, gia đình ông đã góp hơn 100 lạng vàng và nhiều tiền bạc cho quỹ Độc lập, đã hiến ruộng cho cách mạng. Cả hai ông bà và con trai, con gái lớn đều tham gia xây dựng chính quyền cách mạng. Bà tham gia Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời thành phố, ông được bầu vào Quốc hội, con trai lớn tham gia chỉ huy tự vệ chiến đấu và anh dũng hi sinh chống Pháp gây hấn đánh chiếm Hải Phòng tháng 11 – 1946.
|