I. Quá trình ra đời,
xây dựng và phát triển
Tháng 2/1962, trong
bối cảnh miền Bắc bước vào giai đoạn khôi phục và xây dựng xã hội chủ nghĩa,
Đội Cảnh sát khu vực Thượng Lý – nay là Công an phường Thượng Lý, quận Hồng
Bàng – được thành lập với lực lượng ban đầu là 11 cán bộ, chiến sĩ. Nhiệm vụ
trọng tâm được giao là giữ gìn an ninh trật tự tại một địa bàn phức tạp: nơi
tiếp giáp tuyến vận tải chiến lược của cảng Hải Phòng, nơi tập trung các khu
công nghiệp, dân cư đông đúc, có vai trò quan trọng về kinh tế và quốc phòng.
Từ năm 1964 đến năm
1975, lực lượng được mở rộng nhanh chóng. Năm 1964, các tổ cảnh sát cơ sở phát
triển thành 7 tiểu khu. Đến tháng 4 năm 1971, Đồn Công an Thượng Lý chính thức
thành lập Đội Cảnh sát khu vực gồm 19 đồng chí, đến năm 1975 đã phát triển lên
34 người, đủ sức bao phủ các khu phố, tổ dân cư và địa bàn giáp ranh trọng điểm.
Trong giai đoạn
1965–1972, khu vực Thượng Lý trở thành mục tiêu oanh tạc dữ dội của không quân
Mỹ. Theo tài liệu lưu trữ tại Bảo tàng Hải Phòng, chỉ trong 6 năm, Thượng Lý đã
hứng chịu 82 trận bom, có tới ba trận ném bom huỷ diệt bằng máy bay B52.
Trước hiểm hoạ đó,
cán bộ, chiến sĩ Công an Thượng Lý đã kiên cường bám địa bàn, không rời vị trí
dù bom rơi, đạn nổ. Các đồng chí không chỉ trực tiếp sơ tán hàng nghìn hộ dân,
giải cứu người bị thương, mà còn bảo vệ an toàn các kho tàng, cơ sở vật chất
của Nhà nước. Trong hồi ký "Ký ức Thượng Lý thời chiến", nhiều nhân
chứng ghi lại hình ảnh cảm động về các đồng chí Nguyễn Văn Đạt, Phạm Thị Cảnh,
Đỗ Mạnh Tá, Nguyễn Duy Dần… luôn có mặt ở tuyến đầu.
Từ sau năm 1986, đơn
vị tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực quản lý nhà nước về an ninh trật tự, đẩy
mạnh cải cách hành chính, xây dựng mô hình "Cảnh sát khu vực gần dân – sát
việc". Công an Thượng Lý trở thành một trong những lực lượng chủ lực triển
khai các chương trình phòng chống tội phạm, ma tuý, bảo vệ mục tiêu trọng điểm,
cảm hóa giáo dục thanh thiếu niên vi phạm, xây dựng nền an ninh bền vững.
II. Những thành tích
đã đạt được
1. Thành tích trong
chiến tranh
Thời kỳ 1965–1972 là
giai đoạn ghi dấu trong lịch sử đơn vị. Cán bộ chiến sĩ Đội Cảnh sát khu vực
Thượng Lý không chỉ hoàn thành nhiệm vụ đảm bảo trị an mà còn trực tiếp chiến
đấu, cứu hộ, cứu nạn trong điều kiện vô cùng khốc liệt. Trong các đợt oanh tạc
lớn, các chiến sĩ vừa phải giữ vững địa bàn, vừa làm nhiệm vụ sơ tán hàng hóa,
cứu người khỏi đống đổ nát, bảo vệ kho xăng dầu, nhà ga, bưu điện...
Báo cáo tổng kết công
tác năm 1972 của Công an Hải Phòng nêu rõ: “Đơn vị Thượng Lý là điểm sáng
toàn thành phố về tinh thần sẵn sàng chiến đấu trong thời chiến, là pháo đài
không thể khuất phục giữa lòng địch bắn phá ác liệt”.
2. Xây dựng lực lượng
vững mạnh, phát triển toàn diện, góp phần xây dựng đất nước và bảo vệ trật tự
đô thị
Trong thời bình, Công
an phường Thượng Lý tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng. Trong thập niên
1990, đơn vị liên tục hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao: xây dựng mô
hình “3 quản, 3 phòng”, phát động phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc,
duy trì tổ chức hoà giải cơ sở, cảm hóa 100% đối tượng vi phạm lần đầu. Đi đầu
trong các đợt cao điểm phòng chống tội phạm ma túy với thành tích nổi bật trong
những năm 1998 - 2000, Công an Thượng Lý đã phát hiện và triệt phá, bắt giữ gần
20 đối tượng nguy hiểm, thu giữ hơn 30 bánh heroin và hàng chục khẩu súng tự
chế – góp phần giữ vững an ninh tại địa bàn vốn được xem là “nóng” trong thành
phố.
Cán bộ chiến sĩ Công
an phường Thượng Lý luôn đạt thành tích cao trong học tập, huấn luyện nghiệp
vụ, bồi dưỡng chính trị. Nhiều năm liền đơn vị là “Đơn vị Quyết thắng” cấp
thành phố, có các đồng chí được nhận danh hiệu “Chiến sĩ thi đua toàn lực
lượng”. Một số đồng chí sau này trưởng thành, giữ vị trí lãnh đạo cấp Phòng,
cấp Sở trong lực lượng Công an thành phố.
III. Những phần
thưởng cao quý mà đơn vị đã được nhận
Ngày 19/8/1970, cán
bộ, chiến sĩ Đội Cảnh sát khu vực Thượng Lý được Nhà nước phong tặng danh hiệu
cao quý: Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân vì những chiến công xuất
sắc trong kháng chiến chống Mỹ. Đây là một trong những đơn vị công an cơ sở đầu
tiên trên cả nước được phong tặng danh hiệu này.
Ngày 29/8/2000, đúng
30 năm sau, đơn vị tiếp tục được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ
trang nhân dân lần thứ hai (Quyết định số 373-KT/CTN), trở
thành một trong số rất ít đơn vị công an cấp phường, khu vực được nhận danh
hiệu này hai lần.
Trong suốt quá trình
hoạt động, Đội Cảnh sát khu vực Thượng Lý đã được trao tặng nhiều phần thưởng
cao quý: Huân chương Chiến công hạng
Nhì, Ba; Huy hiệu Bác Hồ; năm 1993: được công nhận là Đơn vị Quyết
thắng, lá cờ đầu trong lực lượng Công an chính quy cấp phường trên toàn thành
phố; năm 1995–2000: liên tục đạt cờ thi đua đơn vị dẫn đầu phong trào “Toàn dân
bảo vệ an ninh Tổ quốc” và nhiều
bằng khen, giấy khen của Bộ Công an, UBND thành phố Hải Phòng, Thành uỷ Hải
Phòng
Đội Cảnh sát khu vực
Thượng Lý, quận Hồng Bàng – đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân – là
một trong những tập thể tiêu biểu của lực lượng Công an thành phố Hải Phòng.
Với hơn 60 năm xây dựng và chiến đấu, đơn vị đã không ngừng nỗ lực giữ vững an
ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần bảo vệ cuộc sống bình yên của
nhân dân. Từ thời chiến đến thời bình, đơn vị luôn giữ vững danh hiệu “cận dân
– gần dân – vì nhân dân phục vụ”, xứng đáng là điểm tựa tin cậy của Đảng bộ,
chính quyền và Nhân dân Thượng Lý nói riêng, quận Hồng Bàng và thành phố Hải
Phòng nói chung.