ĐÌNH HỖ ĐÔNG
(Di tích Lịch sử cấp thành phố)
Đình Hỗ Đông thuộc xã Hồng Phong, huyện An Dương, thành phố Hải Phòng, nằm cách trung tâm thành phố khoảng 12 km. Đây là công trình kiến trúc văn hóa tín ngưỡng, nhằm gìn giữ thuần phong mỹ tục của quê hương, tri ân những người có công với dân, với nước.
Đình Hỗ Đông thờ 2 vị Thành hoàng người làng: Tống Công đại thần và Trì Sòi đại thần. Theo thần tích kể lại rằng, hai ngài là hai anh em, anh tên húy là Tống, em tên húy là Sòi. Vào thời vua Lý Thái Tông, do có công đánh giặc Nùng Tồn Phúc ở Châu Quảng Nguyên, nên hai ngài được phong chức, người anh giữ chức Đô thống, người em giữ chức Nội thị. Sau đó, về làng hóa cùng ngày (12/12) và được thờ bằng bài vị.
Theo truyền ngôn, đình Hỗ Đông xưa được khởi dựng từ thời Hậu Lê, bố cục mặt bằng hình chữ nhị, xây kiểu chéo đao, tàu góc, kiến trúc gồm 5 gian tiền tế và 3 gian hậu cung. Năm 1962, nhân dân địa phương đã dỡ ngôi đình để lấy vật liệu làm trường học.
Năm 2003, ngôi đình được phục dựng lại bằng vật liệu bê tông, cốt thép trên nền đất cũ, trung tâm của làng. Kết cấu bộ khung chịu lực tòa bái đường gồm hai bộ vì. Đình hướng Đông Nam, bố cục chữ đinh, xây kiểu tường hồi bít đốc, đấu trụ hồi văn, gồm 3 gian tiền tế và 3 gian hậu cung. Sân đình được láng bằng xi măng, mái lợp ngói mũi. Phía bên phải đình có ngôi miếu nhỏ, thờ tượng thân mẫu Thành hoàng. Phía trước đình có hồ bán nguyệt, được xây kè cẩn thận, xung quanh đều có lan can và cây xanh che phủ.
Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, đình còn là địa chỉ chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng của Đảng bộ và chính quyền và nhân dân địa phương.
Trải qua thời gian, thiên tai, chiến tranh, nhiều di vật, cổ vật bị thất lạc hoặc hư hỏng nặng. Tuy nhiên, một số đồ thờ tự đã được dân làng công đức khá đầy đủ như: tượng Thành hoàng, khám thờ, nhang án, kiệu bát cống, long đình, đại tự, cửa võng, câu đối…. và một số sắc phong từ thời Trần đến đời Khải Định 9 (1924).
Hàng năm, cứ xuân, thu, nhị, kỳ dân làng lại long trọng tổ chức cúng tế các ngài Thành hoàng. Lễ hội thường được tổ chức vào ngày 12/12 lễ thánh hóa; 10/11 lễ thánh đản. Ngoài ra còn tế kỳ phúc, lễ kỳ an 10/2; lễ khánh hạ 10/8… Vào những ngày này, người dân địa phương hội tụ về đây, cùng nhau sinh hoạt văn hóa tâm linh, cầu cho mọi sự bình an “mưa thuận, gió hòa, nhân khang vật thịnh”, mùa màng bội thu. Sau phần lễ là phần hội, thường tổ chức các trò chơi dân gian như: hát ca trù, hát chèo, đi cầu thùm, đánh đu, chơi cờ người, kéo co, đấu vật…
Ngày 17 tháng 01 năm 2014, Uỷ ban nhân dân thành phố ra quyết định số 222-QĐ/UBND công nhận đình Hỗ Đông là Di tích Lịch sử cấp thành phố.