CƠ SỞ KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP
NHÀ CỤ NGUYỄN THỊ BẦM
(Di tích Lịch sử cấp thành phố)
Nhà cụ Nguyễn Thị Bầm thuộc thôn 10, làng Mỹ Cụ, xã Chính Mỹ, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng, nằm cách trung tâm thành phố khoảng 18,8 km. Cơ sở kháng chiến chống Pháp nhà cụ Nguyễn Thị Bầm cũng là nhà tổ của dòng họ.
Trong thời kỳ chống thực dân Pháp xâm lược (1946 – 1954), nhà cụ Nguyễn Thị Bầm là địa chỉ đỏ của huyện Thủy Nguyên. Công trình được xây dựng năm Canh Thìn (1880). Di tích có kiến trúc hình chữ nhị, gồm 5 gian tiền đường và 3 gian hậu đường. Năm 1960, hậu đường bị hư hỏng nặng, nên được dỡ bỏ. Năm 2017, tiền đường được con cháu trong dòng họ tu sửa.
Đầu tháng 10/1948, hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ huyện mở rộng họp tại nhà cụ Bầm, thôn Mỹ Cụ, xã Mỹ Chính, nhằm đánh giá tình hình chung và quyết định mở đợt “Tổng phá tề, trừ gian, tiến công đồn giặc, phát động chiến tranh du kích” trên toàn huyện Thủy Nguyên. Mục đích cơ bản là “Giải tán bộ máy tề trong huyện; đánh nội ứng một số đồn và tước vũ khí của bảo an, trang bị cho Nhân dân, du kích, bộ đội huyện phát động chiến tranh du kích”. Tham dự cuộc họp có Chủ tịch Ủy ban kháng chiến Hành chính các xã.
Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của chi bộ và Ủy ban kháng chiến hành chính, chiến dịch ngày 25/10 được chuẩn bị khẩn trương. Các đoàn thể bí mật họp, chuẩn bị lực lượng, cờ, vũ khí, thông tin liên lạc. Đúng 18 giờ, tại các xóm, tiếng trống lệnh nổi lên liên tục, tiếng loa phát thanh, tiếng hô khẩu hiệu vang động. Lực lượng du kích bán tập trung của xã kết hợp với du kích các xã bạn bao vây đồn, bốt địch ở Trịnh Xá, Núi Đèo, Cầu Giá, Thanh Lãng; kêu gọi binh lính giặc ra hàng, đồng thời nổi lửa đốt các chợ trong huyện, làm cho địch hoang mạng, lo sợ. Nhân dân hồ hởi, phấn khởi, lực lượng du kích phát triển mạnh mẽ.
Về cụ Nguyễn Thị Bầm: Sau cách mạng Tháng 8/1945, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, các con của cụ đã tham gia hoạt động cách mạng rất tích cực. Bản thân cụ đã nuôi giấu, lo chỗ ăn ở cho cán bộ kháng chiến rất chu đáo. Từ bờ ao đến các quả đồi sau nhà cụ, đều đảm bảo bí mật, giúp du kích ẩn nấp khi giặc càn quét tới. Những đóng góp của cụ Nguyễn Thị Bầm đã được Chính phủ ghi nhận và thưởng Huân chương kháng chiến hạng Nhất.
Hàng năm tại di tích, con cháu trong dòng tộc tổ chức hai dịp lễ giỗ cho cụ ông Trần Văn Tháo (chồng của cụ Bầm) và cụ bà Nguyễn Thị Bầm. Bên cạnh lễ giỗ tổ hàng năm, để gắn bó anh em con cháu dòng tộc, dòng họ còn thành lập được quỹ khuyến học, động viên con cháu trong họ chăm ngoan, học giỏi, đồng thời, giúp đỡ những người khó khăn hay gia đình có người mất.
Ngày 09 tháng 10 năm 2019, Uỷ ban Nhân dân thành phố ra Quyết định số 2424-QĐ/UBND công nhận nhà cụ Nguyễn Thị Bầm là Di tích Lịch sử cấp thành phố.