CHÙA THẠCH LỰU
(Di tích Lịch sử Kháng chiến cấp thành phố)
Chùa Thạch Lựu, xã An Thái, huyện An Lão,
thành phố Hải Phòng, được xây dựng vào nửa đầu thế kỷ 18. Chùa đã gắn
liền với hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc
Mỹ xâm lược.
Chùa có vị trí lợi hại, nằm ngay cửa ngõ vùng địch hậu, luôn bị sự uy hiếp, khống chế của các đồn, bốt xung quanh như: Văn Khế, đồn Khuể, Bang tá Sái Nghi, Bang Thiếu…Với truyền thống yêu nước, căm thù giặc sâu sắc dân làng Thạch Lựu vẫn một lòng tin tưởng vào cuộc kháng chiến kiến quốc do Đảng và Bác Hồ lãnh đạo. Tại khuôn viên ngôi chùa, nhân dân cùng các vị tăng ni yêu nước đã đào đắp nhiều hầm hào giao thông để cất giấu vũ khí, nuôi dưỡng cán bộ, bộ đội từ vùng địch hậu ra vùng tự do và ngược lại.
Chùa luôn là nơi hội họp, sinh hoạt của các tổ chức kháng chiến địa phương như: thanh niên, phụ nữ, nông hội. Những sự kiện nổi bật được ghi nhận tại chùa Thạch Lựu là: Ngày 7/3/1950, nhân dân phối hợp với bộ đội Núi Voi phục kích tại chùa, đánh địch đi tuần tiễu ở quán Rẽ Thanh Lang, tiêu diệt 7 tên địch, thu nhiều vũ khí; Ngày 20/8/1945, bộ đội đột kích vị trí lính tổng đóng tại chùa Thạch Lựu, đốt cháy 36 gian nhà trại tập trung thanh niên. Theo kế hoạch đã định, đội trưởng vũ trang huyện An Lão, phó chỉ huy trận đánh, có nhiệm vụ xé rào xông vào trại quản lý tập trung thanh niên, đồng thời dẫn một tiểu đội trèo lên nóc chùa tập trung hoả lực chế áp lô cốt địch. Kết quả, quân ta tiêu diệt bắt sống 43 tên địch, thu phá huỷ toàn bộ vũ khí, giải phóng trại tập trung cho một nghìn thanh niên đưa ra vùng tự do.
Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, chùa Thạch Lựu đã có những đóng góp quan trọng vào phong trào áo ấm, hũ gạo tiết kiệm ủng hộ chiến sĩ đánh giặc. Chùa là nơi giữ gìn bí mật, là địa bàn chiến lược cho lực lượng vũ trang ta tiếp cận, tiêu diệt vị trí quân sự của địch.
Ngày 21 tháng 11 năm 2002, Uỷ ban nhân dân thành phố ra quyết định số 2848-QĐ/UBND công nhận Chùa Thạch Lựu là Di tích Lịch sử Kháng chiến cấp thành phố.