CHÙA KIM ĐỚI I
(Di tích Lịch sử cấp thành phố)
Chùa Kim Đới I (còn có tên là Linh Ứng tự - 1706 hay Phù Linh - 1720) thuộc xã Hữu Bằng, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng, nằm cách trung tâm thành phố khoảng 20 km. Đây là công trình kiến trúc văn hóa tâm linh, tín ngưỡng, cổ truyền của người địa phương xã Hữu Bằng.
Cũng như bao ngôi chùa làng Việt, chùa Kim Đới I được nhân dân làng Kim Đới xây dựng lên để tôn thờ đức Phật. Tương truyền rằng, chùa có nguồn gốc khởi dựng từ thế kỷ XVII, XVIII. Bố cục mặt bằng hình chữ đinh, gồm 5 gian tiền điện và 2 gian phật điện. Bên tả chùa là 5 gian nhà khách, phía hữu là 5 gian nhà tổ, phía trước có tam quan, gác chuông, giếng ngọc. Kết cấu kiến trúc chùa chủ yếu là vật liệu gỗ tứ thiết.
Ngày 24/6/1946, nhân dân Hữu Bằng nô nức đi bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp. Lúc đó, chùa Kim Đới I là một trong những địa điểm bầu cử, sau này là trụ sở làm việc của Uỷ ban Hành chính xã. Phát huy tinh thần đại đoàn kết toàn dân, củng cố chính quyền vững mạnh, xây dựng lực lượng vũ trang, phát động phong trào trong toàn dân, đẩy mạnh cuộc vận động quyên góp “tuần lễ vàng, “quỹ độc lập”, “hũ gạo tiết kiệm”, nhà chùa Kim Đới I đã đóng góp cho cách mạng một quả chuông đồng nặng 300kg.
Năm 1946, quân Pháp mở nhiều trận càn quét vào làng, cuộc kháng chiến bước vào giai đoạn ác liệt. Dưới sự chỉ đạo của Ủy ban kháng chiến huyện, xã, thực hiện kế sách “Vườn không, nhà trống”, chùa Kim Đới I đã trở thành một trong những địa điểm quan trọng - hậu cung chùa có hầm bí mật nuôi giấu cán bộ kháng chiến và bộ đội. Do ở vị trí rìa làng, nên chùa Kim Đới là nơi cán bộ kháng chiến và lực lượng du kích thường xuyên lui tới để họp bàn, chỉ đạo phương án tác chiến đánh địch ở bốt Văn Hòa và bốt Kim Đới.
Qua đợt khảo sát điền dã tại di tích, hiện tại chùa còn bảo tồn được khá nhiều hiện vật có giá trị như: Tượng thờ, chuông đồng, đặc biệt là hệ thống bia đá: Bia có niên đại sớm nhất niên hiệu Vĩnh Thịnh 2 (1706), bia có niên đại muộn nhất là niên hiệu Khải Định 7 (1922). Toàn bộ số bia trên, nội dung ghi những người có công trùng tu, tôn tạo chùa và được lập bia thờ tại hậu Phật.
Sinh hoạt lễ hội truyền thống tại chùa Kim Đới I diễn ra vào các ngày âm lịch hàng năm. Ngoài những ngày chạp tổ vào 19/2 và 20/10, tại chùa còn tổ chức lễ Phật Đản vào ngày 15/5, lễ Vu Lan vào 15/7. Trong dịp lễ hội mọi người thường tập trung về chùa, cùng nhau sinh hoạt văn hóa tâm linh, tín ngưỡng, cổ truyền dân tộc, đồng thời ôn lại những năm tháng hào hùng của cuộc kháng chiến chống Pháp, về những đóng góp, hi sinh của những người dân nơi đây đối với quê hương, đất nước.
Ngày 23 tháng 01 năm 2013, Uỷ ban nhân dân thành phố ra quyết định số 196-QĐ/UBND công nhận chùa Kim Đới I, xã Hữu Bằng, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng là Di tích Lịch sử cấp thành phố.