CỤM DI TÍCH MIẾU PHÙNG TRUNG ĐẲNG THẦN
NGÀI PHÙNG LONG TƯƠNG
(Di tích Lịch sử Văn hóa cấp thành phố)
Cụm di tích Miếu Phùng Trung đẳng thần “Ngài Phùng Long Tương”, xã Thái Sơn, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng. Di tích nằm cách trung tâm thành phố khoảng 10 km. Đây là công trình tín ngưỡng của dòng họ Phùng và người dân địa phương.
Ngôi miếu thờ ngài Phùng Long Tương. Theo truyền ngôn dòng họ kể lại, vào khoảng thế kỷ thứ XVII, ông cùng mẫu thân về sinh sống ở vùng đất Áng Sơn và trở thành vị khởi thủy tổ của dòng họ Phùng ở địa phương này. Ngài sinh hạ được ba người con trai: Người con trai cả là Phùng Nhân Khánh; người con trai thứ hai là Phùng Đại Liệu và con thứ ba Phùng Tử Lân. Ngài Phùng Long Tương khi mất được an táng trên mảnh đất quê hương, sau này con cháu xây ngôi miếu nằm trên phần mộ của ngài để thuận tiện cho việc cúng tế. Ngài sinh thời làm quan có nhiều công lao với dân với nước, khi quá cố có linh ứng, âm phù giúp dân, giúp nước, chính vì vậy được vua Khải Định năm thứ 9 (1924) sắc phong cho xã Áng Sơn, huyện An Lão. Duệ hiệu, thần hiệu của ngài là Thuần Chính Dực Bảo Trung hưng tôn thần.
Di tích được khởi dựng từ thế kỷ XVIII. Theo truyền ngôn của dòng họ và các bậc cao niên trong làng, ngôi miếu được người con trai thứ hai của ngài là Phùng Đại Liệu đứng lên hưng công xây dựng. Lúc đó ngài Đại Liệu đang làm quan tại triều, với tấm lòng hiếu thảo mong muốn thể hiện sự tri ân với thân phụ nên đã xây dựng ngôi miếu để thờ phụng người cha. Công trình hướng Đông Bắc, làm bằng chất liệu tự nhiên, gỗ tứ thiết, theo kiến trúc truyền thống, mái làm kiểu chồng diêm hai tầng, tám mái, lợp ngói mũi. Thời gian gần đây, dòng họ Phùng trùng tu tôn tạo lớn, ngôi miếu hiện nay vẫn giữ được những yếu tố gốc của kiến trúc ngày xưa.
Trải qua thăng trầm của lịch sử và sự khắc nghiệt của thời gian, hiện tại ngôi miếu còn bảo lưu được một số đồ thờ tự tế khí có giá trị như: Long đình, long ngai, bài vị, bát biểu, khám mờ… các di vật trên còn gần như nguyên vẹn, chất liệu bằng gỗ, được sơn son, thếp bạc, phủ hoàn kim.
Trước năm 1945, tại cụm di tích dân làng thường tổ chức đại lễ vào ngày 6,7,8 tháng giêng hàng năm. Đây là ngày giỗ tổ, vào dịp này các chi ngành ở các nơi về tế lễ dâng hương tại miếu khởi thủy tổ. Trong hội lễ, ngoài tế lễ dâng hương còn có các trò chơi thi đấu như: Chơi cờ tướng, vật võ, bắt vịt…
Ngày 12 tháng 01 năm 2012, Uỷ ban nhân dân thành phố ra quyết định số 61-QĐ/UBND công nhận Cụm Di tích Miếu Phùng Trung đẳng thần “Ngài Phùng Long Tương” là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp thành phố.