CHÙA CÁT TIÊN
(Di tích Lịch sử Kháng chiến cấp thành phố)
Chùa Cát Tiên, xã Quang Trung, huyện An Lão, thành phố Hải Phòng, là công trình cổ, được xây dựng từ thế kỷ thứ 19. Theo những thăng trầm lịch sử, ngôi chùa đã gắn liền với hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc.
Sự kiện kháng chiến đầu tiên được ghi nhận vào năm 1897, dân làng Cát Tiên lấy địa điểm chùa làng để tập hợp lực lượng tham gia vào nghĩa quân Bùi Đình Trạch. Những người tham gia đội quân này đã tập trung tại chùa để luyện tập, sau đó đánh địch nhiều trận trên sông Văn Úc, diệt bốt đồn Sòi thu nhiều vũ khí.
Cách mạng Tháng Tám thành công, tháng 2/1946, tại chùa Cát Tiên, xã Quang Trung đã thành lập đội dân quân du kích để bảo vệ chính quyền non trẻ. Năm 1946, nhân dân cả nước đi bỏ phiếu bầu cử Quốc hội. Cũng vào thời gian này, nhân dân thôn Cát Tiên đã tập trung tại chùa làng để thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân của một nước Việt Nam độc lập sau những năm tháng sống trong đêm trường nô lệ của thực dân Pháp và bè lũ tay sai.
Cuối năm 1946, thực dân Pháp quay trở lại xâm lược nước ta một lần nữa, địa bàn xã Quang Trung lại rơi vào sự chiếm đóng của thực dân Pháp. Từ đây chùa Cát Tiên lại phát huy vai trò là một trung tâm hoạt động của các lực lượng kháng chiến trong vùng. Chùa là nơi các tổ chức, đoàn thể của xã thường xuyên hội họp, đồng thời là trạm giao thông liên lạc vận chuyển tài liệu, công văn, thư tín từ vùng bị tạm chiếm ra vùng tự do và ngược lại. Dưới mái chùa, các hầm bí mật đã được xây dựng để nuôi giấu cán bộ các cấp về địa phương hoạt động và chỉ đạo phong trào.
Trong trận càn năm 1951, chùa Cát Tiên là địa điểm liên lạc, phối hợp giữa các lực lượng du kích địa phương với bộ đội Núi Voi. Những trận tiêu biểu liên quan tới chùa Cát Tiên là trận đánh địch trên quốc lộ 10 và sông Văn Úc. Ngoài vai trò là địa điểm tập kết dân quân du kích, bộ đội địa phương, chùa còn là địa điểm canh gác, cảnh giới, phục vụ hậu cần cho các lực lượng tham gia kháng chiến tại địa phương.
Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, chùa tiếp tục trở thành chỗ dựa của cộng đồng dân cư trong mọi hoạt động của làng, xã. Tại chùa, nhân dân đã đấu tranh với địa chủ trong cải cách ruộng đất, là địa điểm tổ chức lớp học văn hoá cho con em làng, nơi sơ tán của Văn phòng Thành uỷ…
Ngày 14 tháng 01 năm 2004, Uỷ ban nhân dân thành phố ra quyết định số 200-QĐ/UBND công nhận Chùa Cát Tiên là Di tích Lịch sử Kháng chiến cấp thành phố.