TỪ ĐƯỜNG VÀ KHU LĂNG TỔ HỌ ĐOÀN
(Di tích lịch sử cách mạng cấp thành phố)
Di tích Từ đường, lăng tổ họ Đoàn, thuộc thôn Kim Sơn, xã Tân Trào, huyện Kiến Thụy được xây dựng từ năm 1916.
Kim Sơn là một vùng quê có truyền thống yêu nước và đấu tranh cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đồng chí Đoàn Đắc Diễm, một người con của dòng họ Đoàn được coi là người thanh niên đầu tiên của làng đi theo con đường cách mạng do sự giác ngộ của đồng chí Vũ Quý, cán bộ của Thành uỷ Hải Phòng và đã trở thành hạt nhân chủ chốt của phong trào tại xã Tân Trào thời kỳ này.
Tháng 2/1940, tại khu vực lăng tổ họ Đoàn ở Kim Sơn, đồng chí Vũ Quý đã tổ chức kết nạp các đồng chí Đoàn Đắc Diễm, Nguyễn Đức Bạn và Hoàng Thị Bình vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là sự kiện cách mạng đầu tiên được tổ chức tại từ đường và lăng tổ họ Đoàn. Những đảng viên được kết nạp đầu tiên này đã đóng vai trò hạt nhân, nòng cốt của phong trào dưới sự chỉ đạo của cán bộ Thành ủy Hải Phòng. Từ năm 1920-8/1945, Mặt trận Việt minh ở Kim Sơn đã phát triển rộng khắp, phong trào đấu tranh phát triển mạnh mẽ. Đến ngày 12/7/1945, lãnh đạo Việt minh Kim Sơn đã quyết định kế hoạch khởi nghĩa giành chính quyền; Ủy ban dân tộc giải phóng Kim Sơn (tức chính quyền cách mạng) thành lập; đồng chí Đoàn Đắc Diễm được bầu làm Chủ tịch.
Trong sự kiện ngày 4/8/1945, ngày toàn dân Kim Sơn chiến đấu chống lại cuộc càn quét của phát xít Nhật, tiếng trống của từ đường họ Đoàn đã cùng với tiếng trống của đình Đượng, từ đường các dòng họ khác, tiếng chuông nhà thờ tạo khí thế thúc giục quân và dân Kim Sơn kiên cường chống trả cuộc càn quét của giặc Nhật. Khí thế Kim Sơn kháng Nhật đã trở thành biểu tượng cho cuộc khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi tại phủ lỵ Kiến Thụy. Sáng 16/8/1945, Ủy ban cách mạng lâm thời huyện Kiến Thụy đã ra mắt. Đồng chí Đoàn Đắc Diễm, tức Hồng Vân, Chủ tịch Ủy ban dân tộc giải phóng Kim Sơn đã được cử giữ chức Chủ tịch Ủy ban cách mạng lâm thời, vị Chủ tịch đầu tiên của huyện Kiến Thụy.
Những sự kiện lịch sử được ghi chép trong sử sách cho thấy: ngọn lửa cách mạng ở Kim Sơn được nhen nhóm lên từ khu Di tích lăng mộ tổ và từ đường của họ Đoàn. Những đảng viên được kết nạp ở khu lăng tổ họ Đoàn đều là những đảng viên trung kiên, trở thành hạt nhân của phong trào và trưởng thành từ Kim Sơn; trong đó có người con của họ Đoàn là đồng chí Đoàn Đắc Diễm, tức Hồng Vân.
Di tích từ đường, lăng tổ họ Đoàn đã được Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng xếp hạng Di tích lịch sử cách mạng tại Quyết định số 511-QĐ/UB ngày 02/4/2010.