ĐỀN THƯỢNG ĐỨC
(Di tích Lịch sử cấp thành phố)
Đền Thượng Đức thuộc phường Minh Đức, quận Đồ Sơn, thành phố Hải Phòng, nằm cách Ủy ban nhân dân quận khoảng 17 km. Đây là công trình kiến trúc, văn hóa tín ngưỡng, nhằm gìn giữ thuần phong mỹ tục của quê hương, tri ân những người có công với dân, với nước.
Theo bản thần tích sao chép lại vào năm 1936, đền Thượng Đức thờ Thành hoàng Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Ông là người có công lớn ba lần đánh thắng quân Nguyên, Mông – đội quân hùng mạnh nhất thời bấy giờ. Trần Quốc Tuấn đã chỉ huy trận rút lui chiến lược và phản công quyết định chấm dứt mộng bành trướng phương Nam của giặc Nguyên – Mông. Sau khi đánh bại quân Nguyên - Mông, Trần Quốc Tuấn được vua Trần Nhân Tông phong là Hưng Đạo Đại Vương, vua Trần Anh Tông phong là Thái sư Thượng Quốc Công. Khi tuổi cao, ông lui về nghỉ ở Vạn Kiếp. Sau khi Trần Quốc Tuấn mất, nhiều nơi đã lập đền thờ, nhân dân suy tôn ông là Đức Thánh Trần, Thánh Cha và truyền tục câu “tháng Tám giỗ cha, tháng ba giỗ Mẹ” (Mẹ ở đây là mẫu Liễu Hạnh). Nhân dân làng Đức Hậu xưa, đã rước sắc phong về thờ, tỏ lòng ngưỡng vọng, nhớ ơn công lao to lớn của vị anh hùng dân tộc.
Đền Đức Thượng có nguồn gốc khởi dựng từ đầu thế kỷ XX. Ban đầu chỉ là một ngôi miếu nhỏ thờ thổ thần, năm 1936, ngôi đình được trùng tu lại. Tòa bái đường gồm hai gian 3 dĩ, 1 gian hậu cung. Đền xây kiểu chéo đao tàu góc, mái lợp ngói mũi hài, nền lát gạch bát. Năm 1950, đền bị tiêu thổ kháng chiến, phần lớn đồ thờ tự tế khí được chuyển sang chùa làng. Đến năm 2003, nhân dân đóng góp công, của phục dựng lại ngôi đền to đẹp, khang trang hơn. Vẫn tọa lạc trên nền đất cũ, hướng Nam, bố cục chữ đinh truyền thống, đền được làm hoàn toàn bằng gốc tứ thiết, mái lợp ngói mũi, nền lát gạch men.
Trải qua thời gian, lịch sử, đồ thờ tự tế khí của ngôi đền bị thất lạc nhiều. Tại đền còn bảo tồn được một số hiện vật: Tượng thờ, nhang án, giá kiêm gỗ, bát biểu, một số câu đối...
Lễ hội đền Thượng Đức diễn ra vào các ngày 14, 15 tháng Giêng và 20 tháng Tám (âm lịch) hàng năm. Lễ hội là dịp để người dân nơi đây, tưởng nhớ công lao to lớn của người anh hùng đã có công đánh giặc ngoại xâm, bảo vệ nền độc lập của dân tộc. Sau phần lễ là phần hội, hội được tổ chức ngay trong khuôn viên đền gồm các trò chơi: Đua thuyền, đi cầu thùm, hát chèo, kéo co, chọi gà…
Ngày 3 tháng 9 năm 2013, Uỷ ban nhân dân thành phố ra quyết định số 1676-QĐ/UBND công nhận đền Thượng Đức là Di tích Lịch sử cấp thành phố.